Vahhabîler’in ana muhalifi Osmanlı hükümetiydi. Çünkü onlar bu hükümetin yetkisine meydan okumuş ve onu bir tarafa itmişlerdi.
Vahhabi isyanında İslâm’ın ilk yıllarındaki Harici isyanını hatırlatan izlere rastlanmaktadır. Bir başka deyişle onlar da bir idealizmin zorlayıcı etkisiyle kaba ve dar görüşlü usullere başvurarak ıslahat yapmak istemişlerdi.
Fakat alışılagelmiş olan İslâm geleneği daha önceleri Haricilerin usullerine nasıl karşı koymuşsa Vahhabi usullerine de öylece karşı koydu. İslâm tarihinde görülen birçok aşırı muhafazakâr ıslahat hareketlerinin yol açtığı ilginç ve sık görülen bir garabet vardır. Onlar ıslahatçı bir gaye için bütün ümmeti birleştirmek amacında yola çıktıkları halde, çok geçmeden mevcut birliği bile bozmaya ve ona karşı silaha sarılmaya yönelmişlerdir.
Mesela Abdülvahhab önemli tenkitlerinden birinde İslâm öncesi Arap toplumunun-zımnen de kendi yaşadığı devirdeki İslâm toplumunun- yeteri kadar birlik içinde olmadığını ve baştaki yöneticiye itaat edilmediğini ifade etmektedir. Buna rağmen kendi başlattığı hareket daha ilk safhalarında bile silahlı başkaldırmalara yöneldi ve toplumun birliğini daha çok bozdu.
Fazlurrahman, İslâm, İstanbul 1980, s.252.
