Zünnun Mısır’da yaşıyordu. Bir gün bazıları onu halifeye gammazlamaları üzerine halife onu Mısır’dan Bağdat’a getirtti.
Zünnûn, halifenin yanına gelince onu ikaz etti. Halife ağlamağa başladı ve ikramda bulunarak onu. Mısır’a geri gönderdi. Mütevekkil, yanında verâ sahibi zikredilince ağlar ve “Verâ sahipleri zikredileceği zaman derhal Zünnûn’u anarak işe başlayın” derdi.
Zünnûn zayıf bir adamdı, rengi kırmızıya çalardı. Sakalı ağarmamıştı. Muhammed’in, Said b. Osman’dan şunu naklettiğini duymuştum:
“Zünnûn derdi ki:
‘Bütün sûfi sözleri şu dört cümle etrafında döner durur: Allah’ı sevmek (hubb-i Celîl), dünyanın azından bile nefret etmek (buğz-ı kalîl), nazil olan Kur’ân’a uymak (ittibâ-ı tenzîl), durum kötüye doğru değişecek diye endişelenmek (havf-i tahvîl).’
Zünnûn Mısrî der ki:
“Aziz ve Celil olan Allah’ı seven ve ona âşık olanın alâmetleri, Allah sevgilisine (s.a.) ahlâkında, fiillerinde, emirlerinde ve sünnetlerinde tâbi olmaktır.”
Zünnûn’a, “Adi adam kimdir?” diye sorulunca,
“Allah’a giden yolu bilmeyen ve öğrenmek için de çabalamayandır” diye cevap vermişti.
Yusuf b. Hüseyin diyor ki:
“Bir gün Zünnûn’un meclisine gitmiştim, Salim Mağribi de orada idi. Salim:
‘Ey Zünnûn! Tevbe edip nefsini ıslâh etmene sebep ne idi?’ diye sordu. Zünnûn:
‘Çok acayip, anlatsam dinlemeye takat yetiremezsin’ dedi. Salim:
“İbadet ettiğin Allah’a yemin vererek söylüyorum, durumu bize anlat” dedi. Bunun üzerine Zünnûn dedi ki:
“Bir kere bir kasabaya gitmek üzere Mısır’dan ayrılmak istemiştim. Sahrada yolculuk yaparken bir yerde uyumuştum. Gözlerimi açınca, altında uyuduğum ağaçta bulunan bir yuvadan kör bir tarla kuşunun düştüğünü görmüştüm. Kuş düşer düşmez yer yarıldı, içinden biri susam, diğeri su dolu iki kavanoz çıktı. Kuş bundan yemeye, ondan içmeye başladı. Bunu görünce ‘bu kadarı bana kâfidir’ dedim. Hemen tevbe ettim. Tevbem kabul edilene kadar Kerim olan Allah’ın kapısından ayrılmadım.’
Zünnûn:
“Yemekle dolan midede hikmet durmaz” demiştir. Zünnûn’a, tevbeden sorulunca:
“Avam günahtan tevbe eder, seçkinler gaflete düşmekten korkarlar demiştir.
Kuşeyrî Risâlesi
