Sana nasihat ediyorum; nasihatimi iyi dinle! Benden hasta hâline şifa al, aldığın ilâcı kullan. Şuna katî olarak inan: O ilâçla afiyet hâlini bulabilirsin. Geçmiş insanlar, iyi bir kul bulmak için şarkı garbı dolaşırlardı. Bu dolaşma, gönüllerini açtırmak içindi. Bir tane bulacak olsalardı hemen manevî hastalıklarına şifa ister, alırlardı. Hâlbuki bugün sizin öyle bir şey aradığınız yok. Aramak değil, kapınıza dahi gelse, kovar oldunuz. Çok sevmeniz icap ederken bilgi sahiplerine ve fıkıh âlimlerine öfke duyarsınız.
Din bilgini olanlar velî kullardır, edep ve terbiyeyi onlar öğretir.
Şüphesiz, elinizde hiçbir ilâç durmuyor; benim bilgim, tıbbî tecrübem sana ne fayda sağlar? Sana her gün bir temel kurarım, hemen yıkarsın. İlâç vasıflarını sayarım, ne çare ki kullanmayı bir türlü istemezsin. Sana “Şu lokmada zehir gizlidir” derim, ama yemeye çalışırsın. “Şunu ye, onda şifa vardır” derim, ondan kaçarsın.
Daima muhalefet etmektesin. Aksine şifalı şeyleri iter, zehirli şeye el atarsın. Yakında mana yapında hâlin açığa çıkacak, iman hâlin de kendini gösterecek.
Sana nasihat ediyorum… Beni paslı kılıcınla bertaraf etmeye yeltenme. Senin ayrılıp gitmeni istemiyorum. Bir kimse Allah'la olursa onu kimse ürkütemez. Ne cin tayfası, ne de yırtıcı hayvanlar. Hiç biri o büyük zâtı korkutamaz. Hiçbir yaratık o kişiye dokunamaz.
İlim sahiplerini sıkıştırmayınız. Siz ne ilim sahiplerini, ne Peygamber’i, ne de Allah Teâlâ'yı tam manası ile bilmektesiniz. Siz bunların cahilisiniz.
İyi insanları bulunuz. Onlar, Hakk Teâlâ'nın bütün fiillerine razı olurlar.
Onlara yakın ol. Ve hâllerini öğren. Çünkü bütün selâmet, kazaya rıza göstermektedir. Emellerin kısılması da önemlidir. Dünya işlerine pek gönül kaptırmamak iyi olur. Nefsinizde bir hastalık sezince, hemen emellerinizi kısaltınız ve ölümü hatırlayınız.
Peygamber (s.a.s) Efendimiz, bir kudsî hadîsi şöyle anlatır:
“Kullara farz kıldığım ibadet yapıldıktan sonra, kullarım bana ne ile en çok yaklaşır, bilir misiniz? Evet, kulum daima bana yaklaşır. Bu yaklaşma, farzla başlar, nafile ile de gelişir. Bana yaklaşınca, onu severim. Her kuvvetini ben veririm. Benimle işitir, benimle tutar ve benimle görür.”
Son kısmın şöyle bir tefsiri vardır: “Beni işitir, beni tutar, beni görür.”
O kulun bütün işleri Hakk için ve Hakk ile olur. Kul, yaptığı ibadetlerle gücünü ve kuvvetini harcar. Nefsini görmez ve bilmez. Öyle zaman olur ki, zerre miktarı kuvveti kalmaz. Ve kendisini halka karşı kuvvet sahibi bilir. Nefsini bir yana atar, kendisini Yaradan'ın tâatına harcar. Şüphesiz bu ibadet, kendisini Hakk'a yakın kılar. Ve Allah sevgisini getirir, iman sahibi uysallıkla kendisini sevdirir. Günah ve hata ile kendisini buğza uğratır. Ve Hakk yakınlığından kovulur.
Ülfet ibadetle olur. Vahşeti masiyet doğurur. İnsan, kötülüğe dalınca iyi işleri yapmaktan kaçar. Çünkü iyi işler güzellik doğurur. Kötülüğü arzulayan, hayrı neylesin? Bir kimse ki, İslâm dinine kendini vermez, o helak olan kimselerle yıkılır gider.
Çalış ve cehd eyle. Yalnız amele de güvenme. Yaptığın işlerde Hakk'ın kudretini gör. Ameli bırakan sadece ümitle yaşar. Amele güvenen kendini beğenir ve gurura kapılır.
Cemaat vardır, dünya ile âhiret arasında döner. Cemaat vardır, cennetle cehennem arasında kalır. Cemaat vardır, yaratılanla Yaradıcı arasında kendisini kaybeder.
Zâhidlik hâlinde isen dünya ile âhiret, korku sahibi isen cennetle cehennem, irfan sahibi isen yaratılanla Yaradıcı arasındasın. Bir defa Hakk'a döner, sonra kullara bakarsın.
Allah yolcularına, öbür âlemin işleri bildirilir. Onlar her şeyi sine gözleri ile görürler. Onlar yalnız haberle yetinmezler.
Allah yolcuları, bütün günlerini Hakk'a kavuşmayı düşünmekle geçirirler. Onlar ölüm korkusu geçirmezler, çünkü ölümle ebedî sevgililerine kavuşacaklarına inanmışlardır.
Sonunda ayrılman mukadder olan şeyi şimdiden bırak. Nasıl olsa sonunda veda edeceğin kimselerle şimdiden vedalaş. Yanlarından ne zaman olsa göçmen gereken şeyleri şimdiden terk eyle; isterse bunlar ehlin veya halk olsun. Sen kabre atılınca onların sana ne yararı dokunabilir ki? Hakk'ı unutup uygunsuz arzu ile sarıldığın şeyleri bir yana at, tevbe et.
Ey cemaat! Verâ sahibi olunuz; yani kendinizi kötülükten beri alınız. Bu verâ hâli, dinin kisvesidir. Dininizi bezemek için benden kisve isteyiniz.
Bana uyunuz; çünkü ben Peygamber Efendimiz’in çizdiği yoldayım. Ben daima ona uymaktayım. Onun yediği gibi yerim, içtiği gibi içer ve evlendiği gibi evlenirim. Diğer hâllerde yine ona uyarım. Her neye ki işaret etmiş, onu durmadan yaparım. Böylece Allah'ın murad ettiği şeye nail olurum.
Ben Allah'a hamd ederim; senin övmen ve kötülemen benim için bir mana ifade etmez; vermen ve alman bana bir iş görmez. Hayrın da şerrin de senin olsun, gelmene veya gelmemene bakmam; çünkü sen cahilsin. Cahile kimse aldırış etmez. Sen kendi kuruntunla ibadet eder, iyilik bulduğunu sanırsın; ama yarın yüzüne vururlar. Çünkü cehaletle kulluk eyledin. Cahillik hâlinde yapılan kulluk, fesattır. Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurur:
“Bir kimse, cehaletle iş tutarsa, yıktığı yaptığından çok olur.”
Sen Kitâb ve Sünnet’e uymadıktan sonra felah yolunu bulman kabil değildir.
Bazı büyükler şöyle der: “Büyük bir önderi olmayan, şeytana uyar.”
Kitâb ve Sünnet’le amel eden büyük zâtlara uy. Onlara uymasan bile haklarında iyi düşün. Onları gördüğün yerde saygı göster. Onlarla iyi geçin, felah bulursun.
Kitâb’a uymayan, Sünnet’i tanımayan, irfan sahiplerinin verdiği vazifeleri benimsemeyen, ebedî felah bulamaz.
“Kendi görüşü ile yetinen şaşar.” Bu yüce kelâmı işitmedin mi?
Senden daha bilgili kimseleri dinleyerek özünü terbiye et. Nefsin ıslâhını tamamla, sonra başkalarına başla. Peygamber Efendimiz (s.a.s) şöyle buyurur:
“Nefsini ıslâha başla; o bitince diğerlerini…”
Yine buyurur:
“Yakın kimseleri ihtiyaçtan inlerken yabancılara sadaka vermek yakışmaz.”
