Hz. Ali, Nehrevan’da Hâricîleri bir ölçüde ortadan kaldırmış, fakat onların eyaletlerdeki takipçileri, Hâricîlerin görüşlerini geliştirip yaymışlardı.
Hz. Ali’nin kılıcından yakasını kurtaranlardan Hâricî fırkasına mensup üç kişi Rebiü’l-âhir (Ağustos)unda Hicaz’da bir araya geldiler ve Nehravan’da öldürülen yoldaşlarını hatırlayıp teessüf ederek, “Onlardan sonra bizim dünyada ne işimiz var? Hiç değilse, dalâlette olan imamlarıöldürelim ve milleti onların elinden kurtaralım” dediler. Bunlardan Abdurrahman İbn Mülcem, Hz. Ali’yi; Burek İbn Abdullah, Muâviye’yi; Amr b. Bekir; Amr b. el-Âs’ı öldürmeye karar verdiler. Suikastçılar Ramazan ayının 17. gecesi sabahı için sözleştiler, aralarında ahidleşip yemin verdiler.(1) İbnü’l-Esîr buna şunu ekler: “Öyle sözleştiler ki hiçbiri üstlendiği vazifeyi ifa için ölümden bile kaçınmayacaktı. ‘Ölmek var, dönmek yok’ demişlerdi.”(2) Nihayet kılıçlarının ucunu zehirleyerek suikast mahallerine hareket ettiler.
Bunlardan Mısır’a giden Hâricî-süikastçı, Amr b. el-Âs yerine vekili Hârice İbn Habibe’yi öldürdü. Zira Amr hasta olduğundan namaz kıldırmaya çıkamamıştır. Amr b. el-As, yakalanan katili derhal idam ettirdi.(3)
Şam’a giden Hâricî-süikastçı sabah namazına giderken Muaviye’yi uyluğundan yaraladı, fakat öldüremedi. Muaviye’nin adamları derhal onu yakaladılar. Yakalanan süikastçı, Hz. Ali’nin öldürüldüğünü müjdelemek istemişse de ölümden kurtulamadı. Muaviye’nin yarası tedavi edildi.
Kûfe’ye giden suikastçı İbn Mülcem 17 Ramazan 40 (24 Ocak, 861) günü sabah namazına gitmekteolan Hz. Ali’yi şehid etti. İbn Mülcem Kûfe’ye gittiğinde süikast gününe kadar iki kişi daha bulmuştu, o gün kendisine yardımcı olacaklardı, öteki Hâricîlerin, bu sırdan haberi yoktu. İbn Mülcem ve yardımcıları, o sabah Halife’nin geçeceği yola pusu kurmuşlardı. Hz. Ali, önde müezzini, arkasında kendisi ve geride uzaktan Hz. Hasan olduğu halde “es-salâ es-salâ yâ eyyuhennâs!.” nidâları ile her zaman olduğu gibi camiye doğru yürümeye koyulmuştu ki, bir süre sonra pusu kurulan yere gelince İbn Mülcem ve adamları âniden hücum ettiler. İbn Mülcem’in kılıç darbesi, başında derin bir yara açtı. Hz. Ali, namazı kıldıramayacak kadar ağır yaralanmıştı, yerine vekil tayin olundu. Katiller yakalanmıştı.
Halife, evine istirahat ve tedaviye kaldırıldı. Katillerin, kendisi ölürse kısas edilmesini, kendi ölümü yüzünden katillerden başkalarının öldürülmemesini tenbih etti.(4) Bir ara Cündüd İbn Abdullah bir hâl olursa, Hasan’a bey’at etmek istediklerini hatırlatınca, Hz. Ali: “Size bu konuda emir de, nehiy de vermem, siz işinizi daha iyi bilirsiniz” dedi ve bu konuda hüküm bildiren bir ifâde ortaya koymadı.Sonra oğulları; Hasan, Hüseyin ve Muhammed el- Hanefiye’ye çeşitli vasiyetlerde bulundu. Taberî ve İbnü’l-Esîr’den bu vasiyetleri şöyle özetlemek mümkündür:
“Oğullarım! Takvâ sahibi olunuz. Öksüzleri himaye ediniz, zayıfları gözetiniz, zâlime hasım, mazluma hâmi olunuz, Allah’ın kitabına uyunuz, bu hususlarda kınayanın kınamasına aldırış etmeyiniz!..”
Hz. Ali bir ara gözlerini üçüncü oğlu Muhammed el-Hanefiye’ye çevirdi: “Kardeşlerine yaptığım vasiyetleri aklına yerleştirdin mi? Senin de onlara yaptığım vasiyete uymanı ve büyük kardeşlerine saygılı olmanı tavsiye ederim. Zira onların senin üzerinde emeği vardır” dedi ve vasiyetini şöyle devam ettirdi:
“Oğullarım! Namazlarınızı zamanında kılınız, zekâtı yerli yerince veriniz. Usul ve erkânına uygun olarak abdest alınız. Çünkü onsuz namaz olmaz. Günahlarınıza tevbe ediniz. Gayz ve kininizi yenmesini biliniz. Sıla-i rahm’i gözetiniz. Câhile karşı hilm sahibi olunuz. Dini iyi anlamaya çalışınız. Ahidlerinize vefakâr olunuz. İyi komşuluk münasebetlerini hassasiyetle devam ettiriniz. Emr-i bi’l-ma’ruf nehy-i ani’l-münker’i ifâ ediniz. Her türlü kem sözden ve çirkin işten kaçınınız.”(5)
Hz. Ali vasiyetini tamamladıktan sonra tevhid kelimesi ile ruhunu teslim etti. Oğlu Hasan, derhal katili kısâsen katlettirdi.(6)
Kaynakların verdiği bilgilere göre Hz. Ali’nin Halifelik müddeti, 4 sene 9 aydır. Yani 5 seneden 3 ay eksiktir. Sıhhatli bir rivâyete göre vefatında 63 yaşındaydı.(7)
Bizi sosyal medyada paylaşın:
