Sûfîlerin sözleri arasında en çok geçen ıstılahlardan biri de şâhid kelimesidir. Falan ilim şâhidi ile, filân vecd şâhidi ile, falan hâl şâhidi iledir, derler ve şâhid sözü ile, o anda insan kalbinde hazır ve mevcut olan şeyi kastederler.
Bu ise insanın gözünden uzak ve gâib bile olsa, bir şeye bakıyormuş ve onu görüyormuş gibi, o şeyin zikrinin kalp üzerine galip olmasıdır (Gâib olan şeyi göz önünde imiş gibi kuvvetli bir şekilde hatırlamaktır). Şu halde zikri, sahibinin kalbini istilâ eden her şey o kimsenin şâhididir.
Şiblî’ye: “Müşâhede nedir?” diye sorulunca şöyle dedi:
“Biz nerede, Hakk’ı müşâhede (rü’yet) etmek nerede? Hakk bizim şâhidimizdir.”
Şiblî, Hakk şâhidi sözü ile kalbini istilâ eden ve kalbinde galip olan Hakk’ın zikrine, kalbinde devamlı olarak hâzır ve mevcut olan Hakk’ın zikrine işaret etmiştir.
Bir kimse bir mahlûka kalpten bir alâka duyarsa, alâka duyduğu şey onun şâhididir, denir. Yani bu şey onun kalbinde hazır ve mevcuttur, demek istenir. Çünkü sevgi devamlı olarak sevgiliyi zikr ve hatırlamayı, sevgilinin istilâsı altında bulunmayı icap ettirir.
Kuşeyrî Risâlesi
