Bil Ey Oğul, insan sıradan yahut rasgele yaratılmış bir şey değildir, mükemmel bir sanatla yaratılmış ve bir büyük gayeye doğru yürütülmektedir; kendisi ebedi değildir ama ebediyen yaşatılacaktır; ve bu beden süfli ve arızidir, ancak ruh ulvi ve semâvidir.
İnsan, riyazet potasında şehevi arzularından tecerrüd edip ulviyata erişir ve şehvet ve gadabın kölesi olmaktan çıkıp meleki sıfatlara, mazhariyet mertebesine yükselir. İnsan, bu mertebede iken, saâdetini, şehevani hazlarda değil, Cemâl-i Ezeli´yi temaşa ve istihsan etmekte bulur. İnsan ruhundaki bu tebeddülün ikmalinde, âdi madenleri altına dönüştürür gibi işleyen bu manevi simyayı keşfetmek kolay değildir ve o her kocakarının evinde bulunmaz.
…İşte O`nun bu simyayı içinde saklıyan hazineleri resullerin kalpleridir ve onu başka yerde arayanlar hesap günü, `İşte senden perdeyi kaldırdık, bugün artık görüşün keskindir.` denildiğinde hayâl kırıklığına düşecek ve hüsrana uğrayacaklardır.
Allah, insanlara bu simyayı nasıl kullanacaklarını ve kalplerini riyazetle süfli arzulardan nasıl arındıracaklarını öğretmeleri için yeryüzüne yüz yirmi dört bin peygamber göndermiştir. Bu simya, kısaca, yüzünü dünyadan Allah`a çevirmek olarak tarif edilebilir ve dört rükünden oluşur:
1. Nefsini bilmek
2. Rabbini bilmek
3. Dünyanın hakikatını bilmek
4. Ahiretin hakikatini bilmek
İMAM- I GAZÂLİ
