İbrahim b. Edhem, orak biçmek ve bağ bekçiliği yapmak gibi işlerde çalışır ve elinin emeği ile geçinirdi. Naklederler ki; çölde yolculuk yaparken rastladığı bir adam ona, İsm-i A‘zam’ı öğretmiş, O da bu isimle dua edince Hızır’ı (a.s) görmüştü. Hızır, O’na:
Hatiften gelen bir ses ona:
“Ey İbrahim! Sen bunun için mi yaratıldın? Bu işi yapmaya mı memur kılındın? diye hitap etmişti.” Sonra eğerinin ön kaşından bir ses ona:
“Vallahi sen ne bunun için yaratıldın, ne de bunu yapmakla emrolundun! dedi. Bunun üzerine atından indi, babasının çobanlarından birine rastladı, çobanın sûftan yapılmış cübbesini aldı, sırtına giydi, atı ile birlikte yanında bulunan her şeyi çobana verdi. Sonra sahranın yolunu tuttu ve Mekke’ye geldi. Burada Süfyan Sevri (ö.169/785) ve Fudayl b. Îyaz (ö.187/802) gibi zâhidlerle dostluk kurdu, daha sonra Şam’a geldi ve burada vefat etti.
İbrahim b. Edhem, orak biçmek ve bağ bekçiliği yapmak gibi işlerde çalışır ve elinin emeği ile geçinirdi.
Naklederler ki; çölde yolculuk yaparken rastladığı bir adam ona, İsm-i A‘zam’ı öğretmiş, O da bu isimle dua edince Hızır’ı (a.s) görmüştü. Hızır, O’na:
“Allah’ın İsm-i A‘zam’ını sana kardeşim Davud talim etmişti” demiştir.
İbrahim Ethem'e, “Et pahalıdır,” dediler. “Almamak suretiyle eti ucuzlatınız,” dedi ve şu şiiri okudu:
Benim için pahalı olan şeyi terk ederim
Böylece fiyatı yükselen şey çok ucuzlar
Ahmed b. Hadraveyh anlatıyor:
Bir gün İbrahim b. Edhem Kabe’yi tavaf eden bir adama dedi ki:
“İyi bil ki dik ve sarp yokuşu, tırmanmadan sâlih insanlar derecesine ulaşamazsın. Birinci olarak nimet ve refahın kapısını kapatıp şiddet ve sıkıntı kapısını açacaksın. İkinci olarak, izzet kapısını kapatıp zillet kapısını açacaksın. Üçüncü olarak, rahat kapısını kapatıp çalışma ve çabalama kapısını açacaksın. Dördüncü olarak, uyku kapısını kapatıp uykusuzluk kapısını açacaksın. Beşinci olarak, zenginlik kapısını kapatıp fakirlik kapısını açacaksın. Altıncı olarak, yaşama emeli kapısını kapatıp ölüme hazırlanma kapısını açacaksın.”
İbrahim b. Edhem üzüm bağını beklerken bir asker geldi ve:
“Bize üzüm ver” dedi. İbrahim, “Bağın sahibi üzüm vermek için bana izin vermedi.” dedi. Bunun üzerine asker kamçısıyla İbrahim’i dövmeye başladı. İbrahim, başını eğerek:
“Vur! Çoktan beri Allah’a itaatsizlik edip duran şu kafaya durma vur!” dedi. Bu sözü duyan asker şaşırdı kaldı ve oradan savuşup gitti.
Sehl b. İbrahim diyor ki:
İbrahim b. Edhem’le dost idik. Bir kere hasta olmuştum. Elinde bulunan her şeyini benim için harcadı. Sonra iştahım açıldı, tekrar yiyecek istedim. Eşeğini satarak parasını bana harcadı. İyileşmeye başlayınca:
“Ey İbrahim eşek nerede?” dedim. “Sattık.” dedi. “Peki, ama şimdi ben neye bineceğim?” dedim. “Sırtıma, kardeşim” dedi ve beni üç konak sırtında taşıdı.
Kuşeyrî Risâlesi
