Muridan

İslam da Edeb ve Hayâ Duygusu

Edep ve hayâ, ilahi dinlerin ortak kabullerindendir. Bu konuda, en güzel kaideleri ortaya koyan, en mükemmel din, İslam dinidir. Çünkü İslam dini, giyim-kuşamdan, tutum ve davranışlarımıza kadar, her Müslümanın uyması gereken edep ve haya ile ilgili en güzel ölçüleri belirlemiş, hiçbir konuda aşırılığa ve kuralları çiğnemeye izin vermemiştir.

İnsanı, diğer canlılardan ayıran en belirgin özellik, akıl ve hayâdır. Çünkü insan, ancak bu iki meziyetiyle güzel ahlak ve edep sahibi bir kişiliğe kavuşur. Doğuştan insanda var olan utanma hissi, şüphe yok ki onu, kendiliğinden bazı tedbirler almaya sevk eder. Nitekim en ilkel toplumlarda insanların, ağaç yapraklarından elde ettikleri veya bitki liflerinden ördükleri parçalarla örtünmeleri, bunun açık bir delilidir. Böyle bir his, akıl ve imanla birleşince, o zaman, çoğunluğun benimsediği ahlâk ve edep kuralları, daha belirgin bir biçimde ortaya çıkar. İnsan, işte böyle bir utanma duygusuyla Allah’ın emirlerine uyarak, mahrem yerlerini örtmeyi, bir ihtiyaç olarak hisseder.

Edep ve hayâ, ilahi dinlerin ortak kabullerindendir. Bu konuda, en güzel kaideleri ortaya koyan, en mükemmel din, İslam dinidir. Çünkü İslam dini, giyim-kuşamdan, tutum ve davranışlarımıza kadar, her Müslümanın uyması gereken edep ve haya ile ilgili en güzel ölçüleri belirlemiş, hiçbir konuda aşırılığa ve kuralları çiğnemeye izin vermemiştir.

Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır: “Ey Adem oğulları! Size, mahrem yerlerinizi örtecek giysi, süslenecek elbiseler verdik ve de takvâ elbisesi. İşte bu, daha hayırlıdır. Allah’ın bu ayetleri öğüt almaları içindir. Ey Adem oğulları! Şeytan ayıp yerlerini kendilerine göstermek için elbiselerini soyarak ana-babanızı cennetten çıkardığı gibi, sizi de aldatmasın. Çünkü o ve yandaşları, sizin onları göremeyeceğiniz yerden (onlar) sizi görürler. Biz, şeytanları inanmayanlara dost kıldık. Onlar bir kötülük yaptıkları zaman, babalarımızı bu yolda bulduk, Allah da bize bunu emretti, derler. De ki: Allah asla kötülüğü emretmez. Bilmediğiniz şeyleri Allah’a mı mal ediyorsunuz?”(1) O halde, Müslüman olarak, Yüce Allah’ın bu emirlerine kulak vermemiz gerekir.